Helsinki A-D Museo

Prijsvraag

Innovatie

De vormentaal van de dragende gevel, inclusief zijn openingen, is afgeleid van drijvende ijsschotsen.

De realisatie van een dergelijke geometrie in een gekromd vlak is, in tegenstelling tot het idee van de vaas, complex om te modelleren. Het gaf MIXD de kans om de geavanceerde parametrische modelleringstool Grasshopper toe te voegen aan de eigen skillset.

Na de definiëring van de ‘ijsschotsen’ als polygonen, volgen achtereenvolgens de simulatie van het uit elkaar drijven van de schotsen en de willekeurige rotatie. Daarna worden deze weer samen geduwd in een zogenaamd collision-collider proces. Daarna werd de ‘voeg’ tussen de schotsen verbreed door de polygonen in afmeting te laten krimpen. Het aldus verkregen veld met polygonen werd geëxtrudeerd tot volumes en vervolgens geprojecteerd op de gevel en middels een booleaanse operatie afgetrokken van het gekromde gevelvlak, met onderstaand resultaat.

Op dit moment was het eerste doel geslaagd.

Vervolgens diende antwoord te worden geven op de volgende vragen:

” De belangrijkste architectonische oplossingen van het voorstel en de integratie ervan in het stadslandschap, evenals de visie op het toekomstige museumgebouw:

– hoe houdt het museumgebouw rekening met de verschillende museumgebruikers en creëert een gevoel van elgenaarschap voor de verschillende bezoekers en belanghebbenden?
– Hoe is de museumbeleving en hoe kan het hele gebouw worden gebruikt om de inhoud van architectuur en design op een innovatieve en aanpasbare manier te presenteren?
– Wat ziet, voelt en neemt het publiek mee van een museumbezoek?
– Hoe houdt het voorstel rekening met de aspecten van ecologische, sociale en economische duurzaamheid? “

Uiteindelijk zijn die vragen beantwoord in onderstaand ontwerp:

Stedelijke inpassing

Het op Aalto’s vaas geïnspireerde bouwvolume past goed op de locatie, op een scharnierpunt van de Maksiniilaituri.
Voor de gevelbekleding worden drie soorten gebogen glas toegepast: transparant, wit en spiegelend glas waarmee het gebouw een duurzame huid krijgt, die afwisselend de omgeving spiegelt of de inhoud toont. De natuurlijke cycli zorgen voor een frivool en elegant spel van licht, beweging en reflectie:
• Dag/ Nacht: wanneer de schemer inzet, licht het gebouw op als een sfeervol baken.
• Zomer/Winter: in de zomer is de herinnering aan het winterlandschap aanwezig in het gevelbeeld. In de winter valt het witte glas samen met het (gespiegelde) sneeuw op de kade.

Ruimtelijke structuur

In het gebouw volgt de ruimtelijke organisatie en constructie uit de verdeling van de plattegrond in een kruisvormige zonering (twee elkaar kruisende ‘binnenstraten’ tussen 18 m. hoge wanden). Deze organisatie wordt omsloten door de gebouwschil. De ’binnenstraten’ vormen het hart van het gebouw, hier omheen zijn de vloervelden gevormd. Vloervelden kregen lokale vides om de ervaring van de interne ruimtelijkheid en de avontuurlijke beleving voor de bezoeker te versterken.

Aan de uiteinden van de binnenstraten bevinden zich karakteristieke onderdelen zoals een stadsbalkon aan het plein met de centrale entree, een monumentaal trappenhuis (geel), een uitzichtpunt richting het forteiland Suomenlinna (oranje) en een natuurstenen gepolijste gekromde wand. Een hellingbaan (groen) loopt vanaf de 1e verdieping richting stadsbalkon.

Expositiegalerij met hellingbaan

De hellingbaan biedt, ook voor minder validen, een avontuurlijke beleving met zicht op de wisselende exposities binnen en op de zee en kade buiten.

In de opbouw van de gevel worden niet alle veelhoeken gebruikt om vensters te maken, naar aanleiding van gewenste lichthoeveelheid, uitzichtkaders, draagstructuur en aanwezige vloervelden werd de houten (CLT) gevel geopend of gesloten. Het gevelsysteem is daarmee ook flexibel voor aanpassing aan eisen in de toekomst.

Hoofdentree

De hoofdentree ligt aan het plein, onder het stedelijke balkon. Via de trap, of balkon wordt de secundaire entree bereikt. Deze wordt gebruikt voor thema-exposities of bijvoorbeeld gala-openingen. De gevraagde hijsbalk steekt haaks uit een spiegelende onderslagbalk, zijn functie gecamoufleerd in de wolken…

Binnenkomst, centrale hal (atrium)

De centrale entree op de begane grond start in een lage, horizontale ruimte. Rechts lonkt de shop, links de grote expositiegalerij. Recht voor de bezoeker stijgt de ruimte van het atrium tot grote hoogte.

Referenties als stad, kathedraal, kruispunt zijn herkenbaar.

Hier staat de ontmoeting centraal, tussen mens & mens en mens & ontwerp. De focus is daarom gericht op de essentie van de architectuur: visuele rust, ruimte, ritme, licht en lokale materialen (natuursteen, hout).

Expositieruimte, grote hal

Ook de expositiegalerij is op de eerste verdieping voorzien van een hoge ruimte (in de briefing gaat men nogal karig uit van een enkele grote hal). Expositiegalerijvloeren meanderen (ook op de verdiepingen) rondom het kruisvormige atrium. Houten vloerafscheidingen bestaande uit verticalen balusters meanderen mee en maken het museumbezoek tot avontuurlijke ervaring.

Interne organisatie

De organisatie van programma vereiste dat er veel ruimte op de begane grond in beslag werd genomen door logistieke onderdelen zoals laadperrons en quarantaineruimte. Gekozen is om het gegeven logistieke schema te wijzigingen zodat het café-restaurant kan openen naar de kade, gericht op zuidoost. Backoffice functies en expositie-workshops zijn met zorg in het plan opgenomen.

Gevel en doorsnede

Eisen aan de inzending

Het format van de inzending was strikt bepaald (zo gaf het toevoegen van bijvoorbeeld extra afbeeldingen kans op diskwalificatie). De vereiste renders, plattegronden, twee gevels en doorsneden dienden op twaalf A3 bladzijden te worden afgebeeld. De volledige inzending van MIXD kan hier als PDF (50 Mb) worden gedownload: click here.

Respons op jurykeuze

De jury heeft vijf ontwerpen die allen strijdig zijn (met voorwaarden uit de briefing) toegelaten tot de tweede ronde, waaronder een copycat van de prijswinnaar uit 2017 (Guggenheim). De controverse daarover is hier gearchiveerd: click here.

De briefing stelde o.a.: “het gebouwontwerp moet de ambitie van het instituut ondersteunen om de definitie van een museum te heroverwegen en te herschrijven, zoals uiteengezet in punt 3.1. Visie van het AD Museum.” en “De architecturale identiteit van het museum moet innovatief en verrassend zijn.”

Uit dit doel en de gemaakte jurykeuze, maakt MIXD op dat wat in 1960 modern was nu in Finland als grensverleggend wordt beschouwd. Eind 2025 zal duidelijk worden hoe men (internationale) bezoekers met het ‘unieke museumgebouw dat een publieke attractie zal zijn die Helsinki verder definieert als een bestemming voor architectuur, design, kunst en cultuur’ wil gaan aantrekken.

Het is niet ongebruikelijk dat architectuurprijsvragen uitmonden in een dergelijke controverse. En deze locatie had al een dubieuze geschiedenis op dit vlak. Dat de prijsvraagorganisatie niet voornemens lijkt om de jury te corrigeren, is voor MIXD reden om de anonimiteit op te heffen en deze presentatie eerder openbaar te maken.

Het doel van deelname was niet het winnen van de opdracht, maar de skillset vergroten en de ontwerpbenadering te testen op inzetbaarheid en te vergelijken in het veld. Deze opzet is geslaagd.

Het resultaat toont een esthetiek en ontwerpbenadering van MIXD ten opzichte van een actueel ontwerpvraagstuk. Ook dat is geslaagd.

Het verhaal is daarmee als geheel positief afgesloten voor MIXD en dat wordt hier gevierd.